Хусийлар (хоусийлар, хутийлар, арабча: الحوثيون‎) ёки Ансоруллоҳ, Ансор Аллоҳ (араб. أنصار الله), Яманда фаолият юритувчи шиа-зайдийларнинг (жарудийларнинг) ҳарбийлаштирилган гуруҳидир. 2004 йилда Яман ҳукуматига қарши қуролли қўзғолон кўтариб, мамлакат жанубидаги баъзи ҳудудларни аста-секин ўз назоратига олди. Хусийлар 2011 йилда Ямандаги инқилобда қатнашган, натижада президент Али Абдулла Солиҳ истеъфога чиққан.

2015-йил бошидан, Яман пойтахти Сана босиб олиниб, Инқилобий кенгаш тузилганидан сўнг, у Яманда амалда ҳукмрон ташкилот бўлиб келган. Инқилобий кенгаш раиси Муҳаммад Али ал-Хусий эди. Унинг Яман устидан ҳукмронлиги қонунийлиги БМТ, АҚШ ва ССАГПЗ томонидан тан олинмаган.

Хусийлар ҳарбий ва молиявий ёрдамни Эрон ва унинг Ҳизбуллоҳ партиясидаги иттифоқчиларидан яширган деб тахмин қилинади.

Гуруҳ 2004 йил сентабрида Яман армияси томонидан ўлдирилган унинг асосчиси ва собиқ раҳбари Ҳусайн ал-Хусий шарафига номланган.

Хусийлар Зайдий мазҳабига эргашадилар. Зайдийлар асосан Яман шимолида истиқомат қилади ва мамлакат аҳолисининг учдан бир қисмини ташкил қилади. 2004 йилда ўзини имом деб эълон қилган Ҳусайн ал-Хусий Яман ҳукуматини Зайдий аҳолисига нисбатан камситишда айблаб, ҳукуматга қарши исён кўтарди.

Ал-Хусийнинг ўлимидан сўнг гуруҳ раҳбарияти унинг укаси Абдулмалик ал-Хусийга ўтди. 2009 йилда Саудия Арабистони кўмагида ҳукумат қўшинлари исённи бостиришди. 2010 йил феврал ойида Хусийлар ва Яман ҳукумати ўртасида сулҳ битими имзоланди.

Яман ҳукумати хусийларни Эрон томонидан қўллаб-қувватланаётганликда айблайди. Хусийлар шиаликни мамлакат аҳолисининг кўпчилиги амал қиладиган сунний ислом таъсиридан ҳимоя қилаётганларини айтишмоқда. Бундан ташқари, Хусийларнинг талабларидан бири асосан шиалар истиқомат қиладиган шимолий Саада вилоятига кенгроқ мухторият бериш эди. Хусийларнинг мухолифлари, улар Шимолий Яманда 1962 йил инқилобидан олдин мавжуд бўлган Зайдий имомлигини қайта тиклашга ҳаракат қилмоқдалар, деб ҳисоблашади.

Ҳаракатнинг жангари қаноти "Ансор Аллоҳ" гуруҳи ҳисобланади. 2014-йил ноябр ойида БМТ Хавфсизлик Кенгаши гуруҳнинг ҳарбий етакчилари Абдул-Холид ал-Хутий ва Абдулла Яҳё ал-Ҳакимга "тинчлик, мамлакат барқарорлигига таҳдид ва сиёсий жараёнга тўсқинлик қилганлик" учун санкциялар киритди.

2011 йилда мамлакатда президент Али Абдулла Солиҳ режимига қарши норозилик намойишлари бошланганидан кейин хусийлар Яман шимолида ўз таъсирини кенгайтирдилар. Улар нафақат ҳукумат кучларига, балки ал-Ислоҳ партияси, Ҳошид қабилалари конфедерацияси, ал-Қоида жангарилари ва улар билан боғлиқ бўлган "Ансор аш-Шариа" гуруҳи каби кучларга қарши ҳам қуролли кураш бошладилар.



Ҳокимият тепасига келиш

2014 йил август ойида Хусийлар мамлакатнинг бир қанча ҳудудларида ҳукумат томонидан эълон қилинган нефть маҳсулотлари учун субсидияларни камайтиришга қарши оммавий намойишлар ўтказишни бошладилар, бу эса бензин нархининг кескин ошишига олиб келди. 2014 йил сентабр ойи ўрталарига келиб, Хусийлар мамлакат пойтахти Санонинг бир қанча туманларини, жумладан бир қатор ҳукумат муассасаларини эгаллаб олишди.

2014 йилнинг 21 сентабр куни хусийлар ва Яман ҳукумати БМТ воситачилигида келишув имзолаган бўлиб, унинг шартларидан бири Муҳаммад Басиндва ҳукуматининг истеъфога чиқиши эди. Хусий етакчиси Абдулмалик ал-Хутийнинг таҳдидлари туфайли Аҳмад Авад ибн Муборак ҳукуматни бошқаришдан бош тортди. 2014 йил 13 октябрда Холид Маҳфуз Баҳаҳ бош вазир этиб тайинланди, унинг номзоди Хусийлар томонидан тасдиқланди.

2014 йилнинг сентябрь ойида имзоланган тинчлик битимига қарамай, декабрь ойида хусийлар қуролли курашни давом эттириб, Арҳаб, Ходейда шаҳарларининг кўпчилигини, Safer Petroleum давлат нефт компанияси биноларини ва Сана шаҳридаги "ас-Саура" давлат газетасини ўз назоратига олдилар.

2015 йилнинг 19 январида хусийлар бош вазир Холид Маҳфуз Баҳа кортежига ҳужум қилиб, Санодаги давлат телевидениеси биносини эгаллаб олишди. Бир неча соат давом этган жанглардан сўнг ўт очишни тўхтатиш келишувига эришилди ва эртаси куни бу келишув бузилди. 2015 йил 20 январда Хусийлар Санадаги разведка биноси ва президент қароргоҳини эгаллаб олишди.

22 январ куни президент Абд-Раббу Мансур Ҳодий истеъфога чиқиш ҳақида ариза берди. «Голос России» агентлигининг хабар беришича, Яман Депутатлар палатаси раиси 24 январь куни мамлакат президенти Абду Раббу Мансур Ҳодийнинг истеъфоси масаласини кўриб чиқиш ва унга овоз бериш учун фавқулодда йиғилиш ўтказишга чақирган, бироқ йиғилиш бўлмади. Яман ҳукумати аъзолари ҳам мамлакат президентига ўз истеъфоларини юборишди.

1 февраль куни Хусийлар мамлакатдаги сиёсий партияларга ультиматум қўйишди: агар ҳукумат уч кун ичида тузилмаса, исёнчилар ўз қарорларини қабул қилади.

5 февраль куни Хусийлар янги "конституциявий декларация"ни қабул қилгани ва Ямандаги аксарият сиёсий кучлар мамлакатни бир йил давомида бошқарадиган президентлик кенгашини тузишга келишиб олгани маълум бўлди. У беш кишидан иборат бўлади ва унга Жанубий Яманнинг собиқ президенти Али Носир Муҳаммад бошчилик қилади. Музокараларда 9 партия ва гуруҳ, жумладан Социалистик партия ва жанубий «Ҳирак» сепаратистик ҳаракати иштирок этди. "Ал-Ислоҳ" партияси келишувга қўшилиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Бундан ташқари, ағдарилган президент Ҳоди билан маслаҳатлашувлар давом этмоқда. Конституциявий декларацияга кўра, Яманнинг барча вилоятларидан келган 551 нафар иштирокчидан иборат ўтиш даври кенгаши тузилади ва у президентлик кенгаши таркибини танлайди. Бундан ташқари, Хусийлар мамлакат Вакиллар палатаси тарқатиб юборилганини ва технократлар ҳукумати тузилганини эълон қилди. Муҳаммад Али ал-Хутий бошчилигидаги Инқилобий қўмита муваққат ҳукумат деб эълон қилинди.



Собиқ президент Солиҳга суиқасд

2017 йилнинг 4 декабрида Али Абдуллоҳ Солиҳ "Ансор Аллоҳ" жангарилари назорати остидаги Ички ишлар вазирлиги кучлари томонидан ўлдирилган. ВНК партияси бош котиби Ориф Ал-Зуқа ҳам ўлдирилган, собиқ президентнинг ўғли Холид эса қўлга олинган.