loader
Foto

Франция жазоирлик «бен Ладен»ни йўқ қилди

Йигирма йил давомида у доимий равишда бу мамлакатга таҳдид солиб турди ва ўнлаб ҳужумлар учун шахсан жавобгар эди. Бироқ, Афғонистондаги СССРга қарши урушдан ўз йўлини бошлаган жиҳодчи ўз халқи томонидан сотиб қўйилган бўлиши мумкин – охирги пайтлар у ҳукумат билан музокараларни қўллаб-қувватлагаётганди. Флоренс Парли операция ҳақида тафсилотларни келтирмади ва фақат Друкдел "Ал-Қоида" марказий бошқаруви аъзоси ва Шимолий Африкадаги жангари гуруҳларга қўмондонлик қилганини таъкидлади. Бироқ, француз ОАВларига кўра, миссия Жазоир билан чегара яқинидаги Талхандак вилоятида амалга оширилган: махсус хизматлар дронлар ёрдамида жангарилар турган жойни кузатиб боришган ва битта БЛА зарбасидан сўнг махсус кучлар гуруҳлари вертолётлардан туширилган. АКИМ амири Абделмалек Друкделдан ташқари беш киши йўқ қилинди, бир киши жангсиз таслим бўлди.

Абделмалек Друкдел 1970 йилда Жазоир шаҳри яқинида туғилган. У муҳандис сифатида таҳсил олган университетни тугатгандан сўнг, Афғонистондаги урушга Толибон тарафида қўшилди: у узоқ вақт СССРга қарши курашди ва портловчи моддалар бўйича мутахассис сифатида шуҳрат қозонди. Гувоҳларнинг сўзларига кўра, у қаттиққўл ва мақсадга интиладиган эди.

2004 йилда Абделмалек Друкдел Салафий ваъзи ва жиҳод гуруҳини (GSPC) бошқарган: у бу лавозимда Жазоир ҳарбий кучлари билан тўқнашувда ҳалок бўлган Набил Саҳровининг ўрнини эгаллади. Саҳрови, ўлимидан олдин, GSPC яқинда Ал-Қоида таркибига кириши ҳақида эълон қилган бўлса-да, у айнан Друкделл бошчилигида - 2006 йилда барқарор франшиза мақомини олди. 2006 йил сентябр ойида Айман Завоҳирий буни расман эълон қилди (ўша пайтда у Усама бин Ладиннинг ўринбосари эди, ҳозир у марказий ташкилотнинг раҳбари). Икки кун ўтгач, Друкдел ал-Қоида билан иттифоқ тузганлигини эълон қилди ва ушбу тузилманинг таниқли жангарилилик брендига содиқлигини тасдиқлади.

2007 йилда GSPC «Ислом Мағриби мамлакатларидаги ал-Қоида»га ўзгартирилди. Друкделнинг сўзларига кўра, бу қадам бин Ладен билан шахсан келишилган, маслаҳатларни эса шу куналаргача яшаб қолмаган устози иорданиялик ал-Зарқавийдан олган. У Бин Ладен сингари, АҚШ томонидан йўқ қилинган, аммо унинг Ироқдаги фаолияти амалдаги "Исломий давлат" пайдо бўлишига олиб келди.

Друкделнинг яна бир ғаройиб жиҳодчи-контрабандачи - Жазоирда туғилган, Афғонистонда урушни бошлаган ва портловчи мосламаларни нотўғри ишлатишда яраланганлиги айтиладиган Мухтор Белмохтар билан яқин ҳамкорлик қилганлиги ҳисобланади. Бироқ, иккаласи ўртасида рақобат ҳақида бир оз далиллар мавжуд: Белмокҳтар Саҳровининг ўлимидан кейин раҳбарликка даъво қилди ва аниқ «Исломий Мағриб мамлакатларида ал-Қоида» сафида Ал-Қоида мавқеини очиб берган уруш аниқ амалга оширилди. Белмокҳтар махсус хизмат билан яширин музокаралар олиб борган деган гап-сўзлар ҳам рақобат билан изоҳланади, деган тахминлар ҳам мавжуд. Эҳтимол, Дукделдинг ҳозирги йўқ қилиниши "музокаралар" билан боғлиқ: охирги пайтлар у ҳукумат билан мулоқот қлишни равишда ёқлаб чиққан ва ҳаттоки бу ҳақида бир неча мурожаатида айтиб ўтган. У йигирма йил давомида ёзиб олинган кўплаб видеолари туфайли таниқли жиҳодчи-етакчилардан бири эди.

Друкдел, ташкилотнинг етакчиси ва портлаш бўйича мутахассис сифатида, кўплаб одамларни ўғирлаш, ҳужумлар ва саботажлар, жумладан, БМТнинг Жазоирдаги офисига қилинган ҳужумлар ва Нигердаги ходимларини ўғирлаш учун жавобгардир. Француз разведка агентликларининг таъкидлашича, Друкделнинг ўлими Саҳелдаги Ал-Қоиданинг бутун структурасини йўқ қилиши мумкин, чунки у яқинда қўмондонлик структурасини қайта ташкил этиш ва АКИМнинг "Исломий давлат" билан зиддиятларини тугатишга ҳаракат қилган эди. Бироқ, бу борада катта шубҳалар мавжуд: замонавий террор тузилмалари "ядро" билан аниқ мувофиқлаштирмасдан, ўзларининг ҳужайралари ва бўлинмаларининг кўпроқ ёки камроқ автоном мавжудлигига ишонишади. Афғонистондаги толиблар ҳатто энг яқин шериклари уч йил яширган Мулла Умарнинг ўлимини ҳис қилишмади ва 2019 йилда АҚШ махсус кучлари томонидан ал-Бағдодий йўқ қилинганига қарамай, Яқин Шарқ ва Африкадаги Исломий давлатнинг фаоллиги камаймади.