loader
Foto

Қосим-Жўмарт Тўқаев ким?

Тўқаевнинг бошқа қариндошлари ҳақида камроқ маълум. 2019 йилда у Қозоғистон президенти бўлганида журналистлар унинг қўлидаги никоҳ узугини пайқашган. Кейинроқ у ғойиб бўлди ва Тўқаевнинг расмий веб-сайтида унинг ажрашганлиги ва Тимур исмли ўғли борлиги айтилади, “Озодлик” радиоси ва “Настоящее время” Қозоғистон раҳбарининг оила аъзоларига нисбатан ўтказган терговида.

ОАВ Тўқаевнинг собиқ рафиқаси исми Надежда Давидовна эканлигини ва у россиялик (Нижний Тагилда туғилган) деб ёзган эди. Унинг паспорт рақами Интернетда бир неча бор эълон қилинган, жумладан, сизиб чиққан шахсий маълумотлар базаларида. Россия ИИВ паспортни текшириш хизмати маълумотларига кўра, ҳужжат ҳали ҳам амалда. Айнан Тўқаеванинг Россия фуқаролиги унинг турмуш ўртоғи президент бўлганида ажрашишига сабаб бўлиши мумкин эди, дея хабар беради “Озодлик” радиоси ва “Настоящее время” номлари ошкор қилинмаган Қозоғистон ОАВларига таяниб.

Маълум қилинишича, 2011—2013-йилларда Тўқаев БМТ Бош котиби ўринбосари лавозимида ишлаганида ҳали оиали эди, рафиқаси эса БМТ Аёллар гильдиясининг фахрий президенти бўлган.

2005-2009 йилларда Тўқаева Москвада уй-жой ижараси билан шуғулланувчи якка тартибдаги тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтган. Озодлик радиоси ва «Настоящее время» маълумотларига кўра, у Москва вилоятида бир нечта кўчмас мулк объектларига, жумладан, маҳаллий аҳоли орасида "генерал дачалари" сифатида танилган Абрамцево қишлоғидаги уйга эгалик қилган. 2008 йилда Тўқаева ўзининг дачаларидан бирини журналист Евгения Лавут ва унинг турмуш ўртоғи, продюсер Евгений Гиндилисга сотган; Лавутнинг сўзларига кўра, савдо пайтида Тўқаева Қримга кўчиб ўтишини айтган.

2021 йил декабр ойида мухолифатчи Алексей Навалнийнинг шериклари Мария Певчих ва Георгий Албуров Росреестр Москвадаги 170 ва 200 квадрат метр майдонга эга иккита квартиранинг эгаларининг исмларини яширганини айтишди. Росреестрдан олинган эски кўчирмаларда бу квартираларнинг эгалари Надежда ва Тимур Тўқаевлар эди, ҳозир эса - "Россия Федерацияси" деган сўз чиқади. “Расмий жиҳатдан бунинг ягона изоҳи фақат шунда-ки, президент Тўқаевнинг Россия махсус хизматларининг мансабдор ходими бўлиши мумкин”, — деди Певчих.

Тўқаевнинг ўғли ҳақида президентнинг собиқ рафиқаси ҳақидаги маълумотдан кўпроқ нарса маълум эмас. “Озодлик” радиоси ва «Настоящее время» нашри хабарига кўра, Тимур Тўқаев Швейцарияда мактабда ўқиган, шунингдек, Россия Ташқи ишлар вазирлиги Дипломатик академиясини ҳам тамомлаган. У сиёсий фанлар номзоди, 2009 йилда “Қозоғистон Республикасининг Ғарбга нисбатан стратегияси” номли номзодлик диссертатсиясини ҳимоя қилган ва унда Россияни Қозоғистоннинг ягона иттифоқчиси деб атаган.

2016 йилда Тимур Тўқаев Химки шаҳрида шу номдаги стадион ўрнида “Маяк” турар-жой мажмуасини қуришга буюртма берган “Маяк” ОАЖ директорлар кенгаши аъзоларидан бири эди. Маҳаллий аҳоли турар-жой мажмуасининг кўринишига норозилик билдиришди, бироқ суд қурувчи тарафини олди. «Маяк»даги квартиралар ҳали ҳам сотилмоқда, уларни ҳар квадрат метр учун 140 000 дан 220 000 рублгача бўлган нархларда сотиб олиш мумкин. Қозоғистон президентининг ўғли ҳозирда “Маяк” ОАЖ директорлар кенгашидами ёки йўқми, номаълум.

«СПАРК-Интерфакс» маълумотлар базасига кўра, аввалроқ кичик Тўқаев Қозоғистондаги Грядовое нефть конини ўзлаштириш лицензиясини олган «Аби Петролеум Кэпитал» компанияси эгаларидан бири сифатида рўйхатда бўлган. Хабар қилинишича, бу 2000-йилларнинг бошларида, айнан ўша пайтда 18 ёшда бўлган кичик Тўқаев компания пойтахтига кирганидан кейин содир бўлган. «Аби Петролеум Кэпитал»нинг яни бир мулкдори қозоғистонлик дипломат Темиртай Избастиннинг ўғли ва катта Тўқаевнинг жияни Муҳаммад Избастин эди.

2005 йилда Грядовое конидаги ишларни Қозоғистоннинг энг бой тадбиркорларидан бири, матбуотда мамлакатнинг собиқ президенти Нурсултон Назарбоевнинг оиласи билан алоқадор бўлган ва Чеченистон раҳбари Рамзан Қодиров “азиз биродар” деб атаган Кенес Ракишев билан боғлиқ компания томонидан амалга оширилди. Юқорида тилга олинган “Маяк” ОАЖ ҳам билвосита Ракишев билан боғланган ва бу компаниянинг асосий эгаси, «Forbes»нинг қозоқ версиясига кўра, Назарбоевнинг ўртанча қизининг эри Динара Кулибаева назорати остидаги Голландия жамғармаси ҳисобланади.

Ҳозир Қозоғистон президентининг ўғли бобоси Кемал Тўқаев номидаги хайрия жамғармаси раҳбариятига киритилган. Жамғарма веб-сайтида айтилишича, у кўчмас мулк ва технология бизнеси билан ҳам шуғулланади. Бу қандай лойиҳалар нима эканлиги номаълум. 2018 йилда Scanner Project кичик Тўқаевнинг Швейцарияда квартиралари борлигини аниқлади, бироқ 2019 йилда kz.expert манбалари унинг Москвада яшашини айтишган. Хабар қилинишича, 2019 йилдан кечикмай Тимур Тўқаев ўз фамилиясини, эҳтимол бобоси шарафига Кемалга ўзгартирган.

Путин Қозоғистон президентининг исмини эслаб кола олмади. Қосим-Жўмарт ўрнига у қандайдир «Кемал Жўмартович»ни қўллаб-қувватлади.