Усул ва қоидалар билан санад ва матннинг тўғри ёки нотўғри эканини аниқловчи, қай даражада тўғри ёки нотўғри эканини баён қилиш қоидаларини жамловчи илм «муталаҳул ҳадис илми» дейилади. Бу илм туфайли дунёдаги хабар ва ривоятларнинг тўғрилигини аниқлашнинг энг ишончли услуби ва йўллари ишлаб чиқилди. Муҳаддисларнинг бу илмга асос солишлари бошқа илмлар ривожига ҳам сабаб бўлди. Тўртинчи ҳижрий асрда бу борада биринчи бўлиб «Ал-муҳаддис ал-фосил байна ар-ровий вал-ваъий» китобини ёзган олим қози Абу Муҳаммад ал-Ҳасан ар-Ромаҳурмузий (вафоти ҳижрий 360) дир.
МУСТАФО. Луғатда «танлаб олинган, сараланган» деган маъноларни билдиради. Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг номларидан кейин қўшиб зикр қилинадиган сифатларидан бири.
