loader

Никоҳни янгилагандан кейин эр учун нечта талоқнинг ҳаққи қолади

Уч талоқ қилинган аёл аввалги эрига шаръий ҳалоладан кейин яна никоҳланса, эр яна уч талоққа молик бўлади. Талоқ қилинган аёл хафифа боина бўлса, уни икки сурати бор, биринчиси, яқинлик қилиб талоқ қилинган, иккинчиси, яқинлик қилмай талоқ қилинган. Яқинлик қилиб талоқ қилинган аёлнинг ҳам икки сурати бор: биринчиси, ражъий талоқ, иккинчиси боин талоқ. Агар ражъий талоқ қилинган бўлса, ражъатдан кейин эр қолган талоққа молик бўлади, яъни бир талоқ қилган бўлса, икки талоққга, икки талоқ қилган бўлса, бир талоққа эга бўлади ва қолган талоқларни қўйгандан кейин аёлга оғир талоқ воқе бўлади. Муфтий Маҳмуд Ҳасан Гангуҳий раҳматуллоҳи алайҳ “Мажмаъул анҳур”нинг ҳаволасида у масалани келтирганлар.

Боин талоқ қилинган аёлнинг никоҳи янгиланса, уни ҳам икки сурати бор. Биринчиси, аввалги эрига бошқа эрга тегмай никоҳланса, эр бил иттифоқ қолга талоққа эга бўлади.

وَلَوْ تَزَوَّجَهَا قَبْلَ إصَابَةِ الزَّوْجِ الثَّانِي، كَانَتْ عِنْدَهُ بِمَا بَقِيَ مِنْ الطَّلاقِ

“Агар эр ўз аёлига иккинчи эр яқинлик қилмай туриб уйланса, эр қўйган талоғидан қолганига эгадор бўлиб қолади” (Кашфул асрор. Ж. I. Б. 26).

Яқинлик қилинган аёл боин талоқдан кейин бошқа эрга тегиб чиқиб, аввалги эрига бошқаттан никоҳланса, бас бу масала ихтилофлидир. Имом Абу Ҳанифа ва Имом Абу Юсуф раҳматуллоҳи алайҳларнинг наздиларида эр тўлиқ талоққа эга бўлади. Имом Муҳаммад раҳматуллоҳи алайҳнинг наздида қолган талоққа эга бўлади. Масалан, эр яқинлик қилган аёлини бир талоқ қўйса ва аёл бошқа эрга тегса, сўнг у эри ҳам талоқ қўйиб иддаси чиққач аввалги эрига никоҳланса, Абу Ҳанифа ва Имом Абу Юсуф раҳматуллоҳи алайҳлар наздиларида эр қайта уч талоқ қўйишга эга бўлади. Имом Муҳаммад раҳматуллоҳи алайҳ наздиларида эса, икки талоқ қўйиш ҳаққига эга бўлади.

وَإِذَا طَلَّقَ الْحُرَّةَ تَطْلِيقَةً أَوْ تَطْلِيقَتَيْنِ وَانْقَضَتْ عِدَّتُهَا وَتَزَوَّجَتْ زَوْجًا آخَرَ ثُمَّ عَادَتْ إلَى الْأَوَّلِ عَادَتْ بِثَلَاثِ تَطْلِيقَاتٍ وَيَهْدِمُ الزَّوْجُ الثَّانِي مَا دُونَ الثَّلَاثِ كَمَا يَهْدِمُ الثَّلَاثَ وَهَذَا عِنْدَهُمَا وَقَالَ مُحَمَّدٌ لَا يَهْدِمُ مَا دُونَ الثَّلَاثِ.

“Эр ҳур аёлига бир ёки икки талоқ қўйса, иддаси чиққач бошқа эрга тегса, сўнг бошқа эр ҳам уни талоқ қилиб иддаси чиққач аввалги эрига никоҳланса, эр уч талоққа эга бўлади. Иккинчи эр уч талоқ қўйилган аёлни аввалги эрига уч талоқни бекор қилиб қайтадан уч талоқ қўйишга эгадор қилганидек учтадан кам суратда ҳам шунингдекдир”Ҳидоя. Ж. II. Б. 400-401.

Бу масалаларнинг барчаси яқинлик қилинган аёлга таълиқли эди. Ғойри мадхулун биҳа, яъни яқинлик қилинмаган аёлларда бил иттифоқ барча суратда қолган талоққа молик бўлади.

والخلاف مقيد بها اذا دخل بها وان لم يدخل لا يهدم اتفاقا

“Хилоф яқинлик қилинган аёл билан қайдлангандир. Агар яқинлик қилинмаган бўлса, бил иттифоқ иккинчи эр қўйилган талоқларни бекор қилмайди” (Сакбул анҳур. Ж. I. Б. 44).

Орқага Олдинга

СЎНГГИ ЯНГИЛИКЛАР