Агар кимдир жиноят қилса, ва бутун дунё унга жим қараб турса, бу жимликнинг ўзи ҳам жиноятдир.
Инсон ҳаёти — энг олий қадрият. Унга тажовуз қилиш, зулм қилиш, ноҳақ қон тўкиш — жиноят экан, шундай жиноятларга нисбатан жим туриш ҳам шунчалик хатарли жиноятдир. Чунки жимлик — зулмни кучайтиради, золимни рағбатлантиради, жабрдийдани ёлғиз қолдиради.
Тарих гувоҳ: зулмга жимлик қилган жамиятлар, бир кунда эмас, аммо аста-секинлик билан қулаган. Чунки бир инсонга қилинган зулмга кўз юмилса, эртага у зулм бошқаларга ҳам етказилади. Шундай экан, ҳар қандай ноҳақлик олдида жим туриш — фақат виждонни эмас, бутун инсонийликни йўқотиш демакдир.
Ҳақиқатни ёшириш — ёлғоннинг хизматини қилиш демакдир. Зулмни кўриб туриб унга қарши чиқмаслик — зулмни маъқуллаш, ҳатто унга шерик бўлиш билан баробар. Чунки золимни кучли қилиб турган нарса унинг қуроли эмас, унга қарши чиқмаётган одамларнинг кўплигидир.
Бир бола очликдан ўлаётганда, бир она фарзандини қуршаб турган портлашлар орасида қорин тўйдира олмаётганда, бир халқ блокада, қўрқув, ўлим оғушида жон сақлаётганда — унга қараб турган миллионлаб одамлардан кимнингдир жимлиги, кимнингдир сукути бу фожианинг бир қисмига айланади.
Инсонийлик бу — бошқаларнинг дардини ўз дардинг каби ҳис қилиш. Виждон бу — кўзларинг билан кўрмасанг ҳам, қалбинг билан ҳис қилиш. Агар кимдир зулм қилса, ва биз жим турсак, бу — зулмни тасдиқлаш, унга имзо қўйиш билан баробар.
Шундай экан, жимлик бу ҳолатда бетарафлик эмас, позициядир. Унинг номи — ҳамдўстлик эмас, жиноятга шерикликдир. Ва ҳар бир виждонли инсон билиши керак: золимга қаршилик қилмаслик, унга қўшилишдир.
Зеро, кимки зулмга қарши турмас экан, у зулмни қайта келтириб турадиган тарих ғилдирагига айланади. Жимлик бу — тинчлик эмас. Жимлик — жабрнинг бошланишидир. Шундай экан, ҳар бир сўзсизлик — бир фарзанднинг кўзидаги қўрқув, бир оиланинг танқидий лаҳзаси, бир миллатнинг бағридаги доғдир.
Ҳақни тан олиш учун жасорат керак. Жасоратли бўлиш учун эса инсонийликдан ўзиш керак эмас. Аксинча, инсонлигимизни сақлаш учун, севги ва шафқатни йўқотмаслик учун, биз жим турмаслигимиз керак.
Сукутимиз — қотилнинг қуролига айланмасин.
Абу Муслим (профессор)
